Đông trùng hạ thảo tự nhiên sẽ có nguy cơ bị tuyệt chủng

Đông trùng hạ thảo.

       Đông trùng hạ thảo là một loại thảo dược quý sở hữu thực chất là dạng ký sinh giữa một loài nấm túi có tên công nghệ là Ophiocordyceps sinensis với ấu trùng sâu non của một loài sâu bọ thuộc chi Thitarodes. Thường gặp nhất là sâu non của loài Thitarodes baimaensis và Thitarodes armoricanus. Không những thế còn 46 loài ấu trùng khác thuộc chi Thitarodes cũng có thể bị nấm túi Ophiocordyceps sinensis ký sinh. Các loài nấm này phân bố rộng ở châu Á và châu Úc, rộng rãi nhất là vùng Đông Á. Đó là các cao nguyên: Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh Hải, Cam Túc, Vân Nam với độ cao từ 4000m đến 5000m trên mực nước biển. Phần dược tính của thuốc đã được chứng minh là do những chất chiết xuất từ nấm Ophiocordyceps sinensis. Cơ chế xâm nhiễm của loài nấm này vào cơ thể sâu ngày nay vẫn chưa rõ.

      Vào mùa đông, ấu trùng sâu tìm nơi đất tươi xốp để tăng trưởng nhưng lúc ấu trùng chui xuống đất đã ăn phải những bào tử nấm ký sinh hoặc bị nấm ký sinh qua các lỗ thở. Từ thời kì lạnh giá ấy các bào tử nấm thu nạp hết chất dinh dưỡng của ấu trùng sâu, lúc bào tử nấm tăng trưởng chúng xâm chiếm hoàn toàn mô vật chủ làm chết ấu trùng sâu. Đến một quá trình nhất thiết thường là vào mùa hè rét mướt, nấm bắt đầu mọc ra khỏi sâu như một ngọn cỏ và vươn lên khỏi mặt đất phát triển thành dạng cây và phát tán bào tử.

Đông trùng hạ thảo có nguy cơ bị tuyệt chủng.

      Đông trùng hạ thảo khi còn sống, người ta có thể trông thấy rõ hình con sâu, trên đầu là một cành nhỏ, mọc lá. Lúc sấy khô, nó có mùi tanh như cá, đốt lên mang mùi thơm. Phần lá hình trạng giống ngón tay, dài khoảng 4 tới 11cm do sợi nấm mọc dính liền vào đầu sâu non mà thành. Sâu non giống như con tằm, dài chừng 3cm - 5cm, đường kính khoảng 0,3 đến 0,8 cm. Bên ngoài sở hữu màu vàng sẫm hoặc nâu vàng có khoảng 20-30 vằn khía, vằn khía ở gần đầu nhỏ hơn. Phần đầu sở hữu màu nâu đỏ, đuôi giống như đuôi con tằm, sở hữu tất cả tám cặp chân, nhưng 4 đôi ở giữa là rõ nhất. Chất đệm nấm hình que cong mọc ra từ mình sâu non, dài hơn sâu non một chút. Sâu non dễ bẻ gãy, ruột bên trong căng đầy, màu trắng tương đối vàng, chất đệm nấm khá dai và bên trong ruột khá rỗng, mang màu trắng ngà.

      Với sự tiến bộ của công nghiệp hóa toàn cầu hóa và khí hậu đột nhiên thay đổi khiến cho nhiệt độ tăng, cộng với hạn hán và những nhân tố khác, dẫn tới khu vực tồn tại Đông trùng hạ thảo đang dần giảm. Ngoài ra, việc khai thác và sử dụng không hợp lý cũng khiến trầm trọng thêm mối đe dọa đối với những nguồn tài nguyên thiên nhiên Đông trùng hạ thảo.

       Hàng năm đàn ông, nữ giới và trẻ thơ lên núi để tìm Đông trùng hạ thảo. Dù chưa có chứng cớ công nghệ, những thầy thuốc người Hoa và người Tây Tạng coi mẫu nấm nhỏ này là thuốc bổ có tác dụng nâng cao cường sinh lực. Người ta bắt đầu khai thác Đông trùng hạ thảo từ 30 năm trước. Tshewang Lama, một người dân Nepal sống ở ngôi làng gần biên cương Tây Tạng, từng chứng kiến một số sĩ quan quân đội Trung Quốc ở ngôi làng Tây Tạng gần đó sắc Đông trùng hạ thảo cho binh sĩ uống để làm tăng khả năng miễn nhiễm, chữa bệnh lao, kiệt sức, liệt và ung thư. Lama đã dùng loại nấm này để chữa chứng rối loạn giấc ngủ và một số vấn đề sức khỏe khác. Từ đó, ông trở thành một trong những người thu hái Đông trùng hạ thảo đầu tiên.

     Sau này các nhà công nghệ nghiên cứu và chứng minh Đông trùng hạ thảo càng được sử dụng phổ biến hơn nhu cầu cũng tăng nhanh. Vì thế cứ tới tháng 5 và 6 hàng năm, hàng nghìn người dân Nepal di chuyển bằng xe la hoặc xe bò đến các vùng đồng cỏ cao để tìm kiếm các cây Đông trùng hạ thảo nhỏ xíu chồi lên từ mặt đất. Uttam Babu Shrestha, người có bằng của Đại học Massachusetts tại Mỹ, đề cập rằng cách đây 10 năm, người dân thu được vài kg trong mỗi chuyến như thế, nhưng ngày nay họ chỉ lượm được rất ít. Sau một mùa thu, nhiều người trở về với một nhúm Đông trùng hạ thảo. Săn lùng quá mức, thu hoạch trước khi trưởng thành, phá hủy môi trường sống là nguyên do khiến cho số lượng Đông trùng hạ thảo giảm dần. Thậm chí biến đổi khí hậu cũng có thể là một nguyên cớ. Năm 2012 là năm tồi tệ nhất nhiều người tìm Đông trùng hạ thảo ở khu vực gần biên cương Tây Tạng trở về tay không. Uttam Babu Shrestha cũng cho biết tình trạng vứt rác, tiểu tiện bừa bãi, hành vi đốn cây để nấu ăn và sưởi ấm đang khiến cho thay đổi môi trường trên các ngọn đồi, nơi Đông trùng hạ thảo mọc

      Sự đánh bắt ráo riết cùng với sự tàn phá môi trường như thế này, làm Đông trùng hạ thảo không có môi trường sinh trưởng sẽ là nguồn cội mang đến sự tuyệt chủng của chúng. Với mức khai thác như ngày nay thì trong mai sau không xa, đông trùng hạ thảo sẽ tuyệt diệt hoàn toàn.